Makahiki - HōʻikeʻIke

NĀ HOPE A ME NĀ KOʻOMI HUI

1 keiki-keiki, 2 keiki / keiki, 3 keiki, 4 keiki, 5 kaikamahine
6'ōpio, 7 makua, 8 kāne kāne, nā wāhine-9
10ʻelemakule aʻelemakule
makahiki
11 keiki'ōpio, 12 waena, makahiki 13 kahiko
kiʻekiʻe
14 kiʻekiʻe, 15 kiʻekiʻe ke kiʻekiʻe, 16 pōkole
kaumaha
17 paʻakikī, 18 i kaulike kaumaha, 19 kikokikole / mīkini
20 hāpai, 21 hoʻonākino maoli, hoʻonāʻia ka hanana 22
Ua pilikia ka 23 lohe

1. keiki
2. ke keiki
3. ke keiki
4. ʻO ke keiki 6 makahiki
5. ʻO ke kaikamahine 10 makahiki
6. 'ōpio
7. ʻO ke keiki 13 makahiki
8. ʻO ke kaikamahine 19 makahiki

9. nā mākua
10. wahine
11. kanaka
12. Kupuna

13. 'ōpiopio
14. waena
15. nā kūpuna
16. kiʻekiʻe
17. ke kiʻekiʻe o ke kiʻekiʻe
18. pōkole

19. hāpai
20. heahea
21. ka nui o ke kaumaha
22. ka lahi / mīkini

23. maikaʻi
24. maikaʻi
25. palekana i ke kino

26. 'ikepō ka makapō / makapō
27. loheʻole ka lohe

Ke ulu nei

makahiki Wāwae

0- 1 kokoke he keiki

1- 2 ke keiki

2- 12 kokoke ʻO kahi keiki -ʻo kēia manawa kāu'ōpiopio

13-17 kokoke he kanaka'ōpio (14 = nā'ōpio'ōpio)

18 + he kanaka makua

20-30 ma kou mau makahiki iwakālua (24-26 = waena o nā makahiki iwakālua)

30-40 i kou mau makahiki he kanakolu (38 = nā makahiki he kanakolu)

40 + ʻO ka poʻe i waena o nā makahiki; ma waena o nā makahiki

60 aiʻole 65 ka hoʻomaha loa (= ke hoʻopau nā kānaka i ka hana, ua hoʻomaha lākou)

75 + keʻelemakule (hiki iāʻoe ke hoʻohana i nā kūpuna)

makahiki
'Ōlelo / hua'ōlelo
-> Nā mahina 18; mamua o ka hele he keiki
2-> 10 a iʻole 11 he keiki

keiki (hui)
13 e pili ana i 17 he kanaka'ōpio a he kanaka'ōpio paha
nā'ōpio (hui)
18 -> he kanaka makua
e pili ana i 45-> 60 he kanaka waena
65 -> he kanaka kahiko a he wahine paha (ʻoi aku ka maikaʻi o kaʻelemakule)

Nā'ōlelo'ē aʻe no ka makahiki

nā 'ōnini (13 -> e pili ana i 17)
nā makahiki iwakālua (20 -> 23)
ma waena o kanakolu (34-> 36)
nā makahiki he kanalima (57 -> 59)

'Ōlelo Aʻo: No nā keikikāne, ua kapaʻia ka wā ma waena o 14-17 e pili ana (ʻoi iki no nā kaikamāhine) he'ōpiopio,

Ma ke kānāwai, he kanaka makuaʻoe i ka makahiki 18, akā nui ka poʻe e noʻonoʻo nei iāʻoe he kanaka makua ke heleʻoe i ke kula.